“Als 2016 niet zo’n moeilijk jaar was geweest, had het wellicht anders uitgepakt”, zegt Berend Ziengs, eigenaar van De Schoenenfabriek. De schoenenketen werd op dinsdag 21 maart door de rechtbank in Noord-Nederland failliet verklaard. Ziengs had het faillissement een dag eerder zelf aangevraagd, nadat de bank besloot de kredieten te bevriezen. Volgens curator Pieter Lettinga van Dorhout Advocaten stond De Schoenenfabriek sinds midden 2015 onder monitoring van de bank. “Omdat de doelstellingen steeds niet werden gehaald, zijn zij uiteindelijk het vertrouwen in de onderneming verloren”, zegt hij.

Ziengs vult aan: “De gestelde prognoses werden qua omzet niet behaald, maar qua operationeel rendement wel. De verkopen zaten er goed in. Maar het faillissement van de Macintosh-groep, met de grootschalige leegverkoop als gevolg, was een zware klap voor de hele branche – ook voor ons. Daarnaast hield de consument zijn hand dat jaar nog steeds op de knip.” Het gevolg was dat De Schoenenfabriek met te veel voorraad bleef zitten, die uiteindelijk tegen hoge kortingen verkocht moest worden.

De juiste timing

In het voorjaar van 2013 openden Ziengs en zijn compagnon Joël Timmerman de eerste Schoenenfabriek-winkel in Groningen. In het concept stond beleving centraal. De timing was perfect, vertelde Ziengs toen Schoenvisie hem eind 2013 sprak (editie 9/2013, red.). “Toen ik mijn bedrijfsplan bij de bank indiende, had ING net een brancherapport gepubliceerd waarin stond dat schoenenwinkels meer beleving nodig hadden. Binnen een week had ik een akkoord.” Alles draaide om schoenen in De Schoenenfabriek-winkels. “We verkopen ze niet alleen, we poetsen ze ook, we kunnen ze repareren en ons personeel draagt leren schorten die ook door schoenmakers werden gedragen”, lichtte Timmerman toe in een interview met modevakblad Textilia. “In de sale verruilen ze die voor stofjassen, alsof ze zo uit het magazijn komen om de laatste voorraad te verkopen.”

‘Feest om hier te winkelen’

Naast beleving en authenticiteit was ook de collectie een belangrijke pijler; die moest voor 70 tot 80 procent onderscheidend zijn van wat andere schoenenwinkels brachten. Deze ‘Schoenenfabriek’-schoenen werden gepresenteerd in een industriële omgeving, met onder meer oude machines uit de Greve-fabriek. De formule sloeg zo goed aan dat de ondernemers datzelfde jaar (zomer 2013, red.) een tweede winkel in Leeuwarden konden openen, met de Friese naam ‘It Skuonfabryk’. Ook in de branche bleven Ziengs en Timmerman niet onopgemerkt: tijdens de Dutch Retail Experience Awards in 2015 werd De Schoenenfabriek door de vakjury unaniem uitgeroepen tot winnaar in de categorie ‘Best Customer Experience Awards’. Uit het rapport: ‘Het kopen van een nieuw paar schoenen is hier werkelijk een feestje.’

Kantelpunt

“De eerste twee jaar verliepen ontzettend succesvol voor ons”, zegt Ziengs. Hij en Timmerman hadden dan ook grote plannen; de ambitie was om uit te breiden naar twintig tot vijventwintig winkels in binnen- en buitenland. De omslag kwam toen De Schoenenfabriek in maart 2014 een derde filiaal in Zwolle opende. Ziengs: “We verwachten dat die winkel direct net zo goed zou lopen als onze winkels in Groningen en Leeuwarden, maar dat bleek niet het geval. De financieringsconstructie was niet gezond. De huurlasten waren te hoog en daarnaast paste de locatie achteraf gezien niet bij ons concept. In Groningen klopte het plaatje, omdat we daar in een authentiek en gezellig stukje van de stad zitten, met veel andere zelfstandige ondernemers. Op de Diezerstraat in Zwolle zaten we echter tussen de grote ketens, op het drukste punt van het centrum. De consument die wij bedienen, kwam daar niet.” Er volgden twee zware jaren, waarin Ziengs zich vooral met ‘negatieve zaken’ bezighield. “Aan de mooie kanten van het ondernemerschap kwam ik niet meer toe.”

Verschillende gegadigden

De vier vestigingen en de webwinkel van De Schoenenfabriek blijven nog minstens een maand open. In afwachting van een mogelijke overname, maar ook om de restvoorraden kwijt te raken. Het salaris van de 34 medewerkers – een mix van vaste personeelsleden en oproepkrachten – wordt in die periode door het UWV gegarandeerd.

Curator Pieter Lettinga hoopt binnen enkele weken meer duidelijkheid te hebben over de mogelijkheden voor een doorstart, en met welke vestigingen. “Het zou zonde zijn als De Schoenenfabriek verdwijnt, want het is een ontzettend leuk concept”, zegt Lettinga. “Het mooiste zou zijn als een partij met alle winkels doorgaat. Of dat lukt, is een tweede. Over een week of twee verwacht ik meer te weten.” Volgens de curator hebben zich al een ‘stuk of vijf’ geïnteresseerde partijen gemeld. “De komende dagen brengen we dit verder in kaart en praten we verder met de kandidaten die het meest serieus zijn.” Hij vindt het nog te vroeg om te zeggen om welke partijen het gaat.

3.500 steunbetuigingen

Ziengs zal niet betrokken zijn bij een mogelijke doorstart. De afgelopen twee jaar hebben hem uitgeput, zegt hij. “Maar ik zal alles doen om een mogelijke overname in goede banen te leiden voor mijn personeel. Wie weet dat ik in de toekomst een adviserende rol op me neem.” De ondernemer is nog steeds overtuigd van het concept. “In de vestigingen in Groningen en Leeuwarden wordt goed geld verdiend. En het aantal steunbetuigingen was overweldigend, we hebben over de 3500 reacties van fans en vaste klanten gehad. Ik hoop dat er een goede overnamekandidaat opstaat, met verstand van en liefde voor schoenen.”

Foto header: Edwin van de Graaf