Catwalkfoto’s: L’Estrop

Onze schoenen gaan de hoogte in. Platforms waren tijdens de internationale modeweken voor winter 2021-2022 al een grote hit in de vrouwencollecties en die trend zet dit voorjaar door in de vorm van plateausandalen en -slippers. Logisch, want het zijn de ideale schoenen voor het schemergebied waarin we ons twee jaar na de start van de coronacrisis bevinden. Nu de samenleving opnieuw langzaam heropent komt er een moment dat we weer willen uitpakken, maar graag wel mét behoud van het comfort van de sneakers en ander thuiswerkschoeisel waar we de afgelopen anderhalf jaar zo aan gewend zijn geraakt.

Enter de platformschoen.

De plateauzool maakt je benen optisch langer, zonder dat je daarvoor op (extreem) hoge hakken hoeft te lopen. Daarnaast zorgen de dikke zolen, gemiddeld tussen de drie en tien centimeter, voor extra stevigheid en demping. Een derde pluspunt is dat platforms breed te stylen zijn – casual, zakelijk of feestelijk – en zodoende voor bijna alle gelegenheden geschikt zijn. Het Museum of Modern Art in New York wijdde tussen 2017 en 2018 een tentoonstelling aan 111 fashionitems die grote impact hebben gehad op het modebeeld in de 20^e en 21^e eeuw. De plateauzool was er een van. Curator Paola Antonelli omschreef het model in gesprek met Interview Magazine als ‘een kameleon’, die in zijn lange geschiedenis al vele verschijningsvormen heeft gehad.

Van steltloper tot statussymbool

Die historie gaat terug tot de Griekse Oudheid (750 voor Christus tot 500 na Christus). Afrodite, de godin van de liefde, werd naar verluidt al afgebeeld op sandalen met dikke zolen. Ook sterfelijke Grieken droegen verhoogde schoenen; die waren heel praktisch tijdens toneeluitvoeringen, want dan waren de acteurs goed zichtbaar voor het publiek op de achterste rijen. Het daaropvolgende millennium wint de plateauzool terrein in Azië (vanaf circa 1100), het Midden-Oosten en de rest van Europa (vanaf circa 1300, tijdens de middeleeuwen) om eveneens praktische redenen. Mensen verlaten hun huis in die periode alleen op een soort houten of metalen stelten – in Japan heten ze ‘getas’, in het Midden-Oosten ‘kabkabs’ en in Europa ‘pattens’ – om de modder, uitwerpselen en urine op straat te ontwijken. Er was immers nog geen riolering. Tussen 1500 en 1800 worden platforms door de hogere klasse omarmd onder de naam ‘chopines’. Als statussymbolen; hoe hoger de zool, hoe hoger iemand in aanzien staat. Dat gaat zo ver dat veel vrouwen wandelstokken nodig hebben of zelfs door bedienen ondersteund moeten worden, om tijdens het lopen hun evenwicht te kunnen bewaren.

‘De plateauzool is een kameleon, die al vele verschijningsvormen heeft gehad’

Platforms als partyschoen

Het duurt tot ver in de 20^e eeuw voor de plateauzool door de modewereld wordt opgepakt. De Italiaan Salvatore Ferragamo ziet als eerste designer platforms voor wat ze zijn: de perfecte combinatie van elegantie en comfort. Eind jaren dertig introduceert hij een serie pumps met extreem dikke zolen van kurk. De bekendste is The Rainbow, die hij ontwerpt als eerbetoon aan ‘Over the Rainbow’-zangeres Judy Garland. Ook actrice Marilyn Monroe en danseres Carmen Miranda zijn groot fan van de plateauhakken. Zij geven de schoenen sexappeal. Dan moeten de jaren zeventig en tachtig – het tijdperk van disco en glitter – nog komen, waarin platforms domineren als dé partyschoen. Niet alleen voor vrouwen, maar ook voor mannen: van John Travolta in ‘Saturday Night Fever’ (1977) tot pop- en (glam)rocksterren als David Bowie, Elton John en Prince.

Krachtige uitstraling

In de daaropvolgende decennia blijven vrouwelijke artiesten de populariteit aanjagen. In de jaren negentig zijn dat de Spice Girls met hun boodschap van ‘girl power’. Zij dragen de schoenen niet om sexy gevonden te worden, maar vanwege de krachtige uitstraling. Vivienne Westwood doet in 1993 eveneens een duit in het zakje met haar paarse Super Elevated Gillie-veterschoenen. Inderdaad, het paar waarop Naomi Campbell onderuitgaat op de catwalk. Nog zo’n beruchte platformschoen is de Armadillo-boot met 30 centimeter hoge hak van Alexander McQueen voor lente-zomer 2010, een favoriet van popster Lady Gaga. Sindsdien is de plateauzool eigenlijk nooit meer van de catwalk weggeweest. Dat heeft volgens kenner Paola Antonelli alles te maken met het vermogen van de schoen om zich aan te passen. “Net als de ‘little black dress’, die altijd herkenbaar blijft door zijn kleur, maar qua silhouet mee verandert met de tijdsgeest.”

Dit artikel verscheen het eerst in de printuitgave van Schoenvisie.