Beeld: Elzemarie Karsdorp

Hoe zit het met de drukte in de Nederlandse winkelstraten? Het is een vraag die onderzoeksbureau RMC elk jaar beantwoordt, maar in tijden van corona zijn de uitkomsten niet meer zo eenvoudig te duiden. Toch komt RMC met enkele opvallende feiten.

1. ‘Overall’ minder passanten, maar buiten de lockdowns was het juist drukker

In 2021 werden er 14,5 procent minder passanten geteld in de winkelstraten dan in 2020 over het gehele jaar. Echter, worden de periodes vergeleken waarin de winkels open mochten, dan was het in 2021 juist drukker dan in 2020. De winkels waren in 2021 verplicht twaalf weken gesloten en gedurende vier weken kon er alleen op afspraak worden gewinkeld. In 2020 duurde die periode slechts twee weken. Als de periode van verplichte sluiting of winkelen op afspraak in 2021 niet wordt meegenomen in de vergelijking, dan zijn de winkelstraten zelfs drukker geweest. Het gaat dan om zeven procent meer bezoekers over de periode 1 mei t/m 16 december. Volgens RMC bewijst dit dat dat consumenten fysiek winkelen prettig vinden en dat zij dat zodra het weer kan en mag, ook daadwerkelijk doen.

Als we kijken naar de plaatsen waar het in 2021 het drukst was, dan zien we dat de middelgrote steden (75.000 tot 175.000 inwoners) het in 2021 iets beter deden dan de grote en kleine steden. De grote steden lijden nog onder het wegblijven van de toeristen en kleine steden zagen blijkbaar met het opengaan van de winkels drukte afvloeien naar middelgrote steden dicht in de buurt. Tijdens de eerste lockdown zagen we dat men meer lokaal winkelde, iets dat bij de lockdown in 2021 niet meer te zien is.

2. Funshoppen wordt ‘runshoppen’

Opvallend is ook dat in 2021 winkelend publiek vaak meer doelgericht de stad in trok. Funshoppen is ‘runshoppen’ geworden als gevolg van de overheidsmaatregelen. Dit betekende voor veel winkeliers mogelijk dat het omzetverlies door de dalende bezoekersaantallen voor een deel werd opgevangen omdat consumenten makkelijker kochten en per aankoop meer besteedden. In veel steden is het verlies aan bezoekers echter groter en waarschijnlijk zijn de bonbedragstijgingen minder, waardoor retailers zullen terugkijken op een moeilijk jaar.

3. Weekend- en doordeweekse dagen groeien naar elkaar toe

De coronamaatregelen in 2021 hebben ook op andere manieren het winkelgedrag beïnvloed. Of dit incidentele of blijvende veranderingen zijn zal nog moeten blijken. Opvallend is dat het in mei, juni en oktober het drukst was en dat november een rustige maand was in vergelijking met 2021. De aanloop naar Black Friday en de dag zelf waren dit jaar geen winkelstraatsucces. Ook zien we dat in 2021 de trend zich heeft voortgezet dat consumenten op doordeweekse dagen meer gaan winkelen en drukke winkelmomenten zoals de zaterdag en zondag gaan mijden. Wat opvalt is dat de maandag wat aan drukte inboet, terwijl de woensdag gemiddeld genomen drukker wordt. De trend dat de winkeldrukte per dag in de binnensteden naar elkaar toe groeit, zet dus door. De zaterdag blijft vooralsnog de drukste winkeldag, maar wordt iets minder belangrijk.

4. De drukste dag was in oktober

Doorgaans zijn de dagen voor kerst het drukst, maar met de nieuwe lockdown was dat in 2021 logischerwijs anders. Zaterdag 23 oktober gaat de boeken in als drukste shopdag van 2021. Dat is goed te verklaren, want in de regio’s midden en noord was dit het laatste weekend van de vakantie en in zuid begon de herfstvakantie net. Op de tweede plaats staat zaterdag 6 november en – opvallend – op de derde plek donderdag 28 oktober.