Volle terrassen en drukte bij de ijssalons: de lente is nog maar net begonnen, maar toch zijn de temperaturen deze week al zomers. En heb je het over de zomer, dan heb je het natuurlijk ook over slippers. Voor velen zijn de eerste warme zonnestralen van het jaar al voldoende reden om de voeten te ontdoen van panty’s, sokken en schoenen. Teenslippers zijn dan een fijn alternatief. En niet zomaar populair: naar schatting worden er jaarlijks over de hele wereld miljarden nieuwe exemplaren aangeschaft.

Papyrus en palmblad

Al eeuwenlang zijn mensen verslingerd aan de slipper. Dit bewijzen onder andere muurschilderingen in het oude Egypte die zo’n 4.000 jaar voor Christus zijn gemaakt. Op schilderingen in tempels en tombes staan onder anderen farao’s afgebeeld met teenslippers. Een van de eerste echt tastbare paren dateert uit 1.500 voor Christus. Deze slippers – te zien in het British Museum in Londen – zijn gemaakt van papyrusbladeren, dat samen met palmblad een veelgebruikt materiaal is in die tijd.

Opvallend is dat door de jaren heen diverse grondstoffen worden gebruikt: de Afrikaanse Masai maken slippers van perkament, Indiërs van hout, Chinezen en Japanners van rijstplanten en in Zuid-Amerika dient sisal als basis. De vormgeving is echter vrijwel altijd en overal gelijk: een eenvoudige zool met een Y-vormig bandje, van een steeltje tussen de tenen uitlopend naar de zijkanten van de voet. De draagwijze verschilt wel. Grieken hebben het bandje tussen de eerste twee tenen, de Romeinen tussen de tweede en derde teen en de Mesopotamiërs kiezen zelfs voor de derde en vierde teen.

Japans souvenir

De slipper zoals wij hem kennen, doet na de Tweede Wereldoorlog zijn intrede. De Amerikaanse strijders nemen dan de traditionele Japanse teenslippers van gevlochten riet, Zōri’s genaamd, mee naar huis als souvenir. Hetzelfde gebeurt na de Koreaanse oorlog (1950-1953). Amerikanen stappen massaal over op slippers en daardoor komt een enorme import vanuit Azië op gang. Met name de comfortabele rubberen versies zijn gewild voor in huis, maar groeien ook razendsnel uit tot een essentieel item voor dagjes uit naar het zwembad of het strand. Al gauw worden de slippers omgedoopt tot ‘flip-flops’, naar het geluid dat ze maken als je erop loopt. Via de Californische surf- en strandcultuur raakt ook Europa in de jaren ’50 en ’60 in de ban.

10 paar per seconde

In 1962 start de Braziliaanse onderneming Alpargatas met rubberen teenslippers onder de naam Havaianas. Genoemd naar Hawaï, in de jaren ’60 voor velen een gedroomde vakantiebestemming. Het succes gaat snel: al na één jaar worden er dagelijks duizend paar geproduceerd. Tegenwoordig maakt het merk, dat verkrijgbaar is in 106 landen, elke seconde gemiddeld tien paar.

Lees ook: Hoe gaat het met Havaianas? [interview]

In de seventies worden de teenslippers inmiddels door iedereen gedragen; van jong tot oud, van arm tot rijk. Maar vooral door hippies, die lage of juist plateau- of sleehakmodellen combineren met wijd uitlopende broeken en lange, zwierige rokken. Het decennium daarop zijn de slippers weer iets lager en voorzien van diverse kleuren. Er is nu ook meer variatie in modellen, details (extra bandjes) en materialen, zoals het luxere leer. In de jaren ’90 zien we een revival van platformsandalen en -slippers.

Comfort ter discussie

Teenslippers zijn onlosmakelijk verbonden aan casual mode, maar zo nu en dan worden ze gedragen tijdens meer formele momenten. Ze bieden menig bruid (en bruiloftsgasten) een prettige afwisseling van hoge hakken. Acteur Colin Farrell is zelfs eens op de rode loper gespot in een net pak mét comfortabele slippers eronder. Hoewel het comfort van teenslippers regelmatig ter discussie staat, jaarlijks worden tal van voet- en enkelklachten geclaimd, blijven ze onverminderd populair. Je kunt er misschien geen avondvierdaagse op lopen, maar ze blijven een ongedwongen, praktisch en vooral luchtig bijverkoopartikel.

Dit artikel is verschenen in Schoenvisie 7-2017 (8 september 2017).

Foto 1 (hoofdbeeld): Havaianas, 2: www.britishmuseum.org, 3: www.etsy.com, 4: www.facebook.com/amazonassandals