Waar kleinere steden veel last hebben van een toename van het online winkelen en de leegstand die daarop volgde, bleef dat de grote steden bespaard. Dagjesmensen en toeristen bleven de stadscentra bezoeken, zorgden voor drukke winkelstraten en de leegstand was lager dan ooit. Totdat de coronacrisis uitbrak. Met het wegblijven van de bezoekers is het aantal lege winkelpanden in de grootste binnensteden snel toegenomen. Zo schrijft het Financieele Dagblad.

Snel gestegen

Vooral in Amsterdam, Utrecht, Rotterdam en Eindhoven neemt de leegstand toe. Dit blijkt uit cijfers die het FD opvroeg bij onderzoeksbureau Locatus. Zo staat in het centrum van Eindhoven in juni bijvoorbeeld 9,3 procent van het aantal winkelmeters leeg, twee jaar geleden was dat 6,1 procent. In Amsterdam steeg de leegstand in diezelfde periode van 1,4 procent naar 4,8 procent. In de Kalverstraat staat volgens de gemeente inmiddels 6 procent leeg. Het landelijk gemiddelde is 7,5 procent, waarmee de leegstand in de grote stadscentra op dit moment de leegstand in de kleinere plaatsen dus ten minste heeft geëvenaard.

Nieuwe huurders

Dat de binnensteden veel lege gaten in de winkelstraten vertonen, is iedereen duidelijk, maar de vraag is of en hoe snel de situatie zal verbeteren. Max Vorst van retailbelegger Prowinko zegt in het FD dat het allemaal snel weer goed komt. “Winkelondernemers zitten nu in de overlevingsmodus en er denken er maar weinig aan expansie. Binnen een half jaar komen de toeristen terug en binnen een jaar zijn die panden weer verhuurd.”

Ook belegger Vastned, eigenaar van veel winkelpanden in de binnensteden van Amsterdam en Utrecht, zag de leegstand oplopen. Verrassend is dat voor het bedrijf niet, want in tijden van een lockdown kost het nu eenmaal meer moeite om nieuwe huurders te vinden als een pand leeg komt te staan. Huurverlagingen moeten nieuwe huurders over de streep trekken. In Utrecht daalde de huurprijs voor de beste locaties in de binnenstad met ongeveer veertig procent in een jaar.

Verloedering

Stadbestuurders zijn minder positief. Zij vrezen voor verloedering van winkelstraten. “We zien gigantische omzetverliezen, leegstand die in sommige winkelstraten oploopt tot veertig procent en een grote afname van de toeristenstroom”, schreef de Utrechtse wethouder Klaas Verschuure namens de zes grootste steden vorige week in een brief aan Tweede Kamerleden, die in handen is van het FD. “Dat leidt nu al tot clustering van leegstand met verloedering op de korte en middellange termijn.”

Klaas Verschuure ziet het in zijn eigen stad elke dag, want op de Steenweg in hartje Utrecht staan vier op de tien panden leeg. “En dan moet de grote coronaklap nog komen”, zegt Verschuure in een toelichting. Hij rekent erop dat de leegstand mogelijk verder oploopt als winkelondernemers straks geen financiële steun meer krijgen van de overheid.

De grote steden vrezen dat dit ten koste gaat van de aantrekkelijkheid van de binnensteden, waarschuwt Verschuure. “We weten dat vastgoed een geliefd beleggingsobject is vanuit de georganiseerde criminaliteit”, zegt hij. “Zonder in details te treden zien we nu al dat op vastgoed wordt geaasd door mensen die niet door het Bibob-proces zouden komen.”

Beeld: Schoenvisie