Foto: Anastasia Shuraeva via Pexels

Ondanks de uitdagingen die het najaar met zich meebracht, hebben mode- en schoenenaanbieders het vierde kwartaal van 2022 met een plus van 7,9 procent sterk afgesloten. Dat blijkt uit de GfK Fashionscan. Daarmee komt de sector over het hele jaar op een omzetgroei van 8 procent uit. Na de moeizame oktobermaand (-9,4%) bleken november (+12%) en vooral december (+31,2%) volgens GfK fashion lead Peter van Rijn een positieve verrassing.

“De vrees was dat de negatieve omzetontwikkeling van oktober in de daaropvolgende maanden zou doorzetten”, zegt hij. “Het tegendeel bleek het geval. November was mede door Black Friday een goede verkoopmaand en voor veel winkeliers een mogelijkheid om van restvoorraden af te komen. En retailers hebben het jaar afgesloten met een knaller van een omzetplus in december.”

In het nieuw voor de feestdagen

Natuurlijk speelt mee dat de winkels voor het eerst sinds de pandemie weer de volledige decembermaand open konden zijn. Maar consumenten lieten het geld ook goed rollen tijdens de feestmaand, ziet Van Rijn. “Wellicht komt dat doordat mensen met de energiecompensatie (twee keer €190) gevoelsmatig extra te besteden hadden. Bovendien konden de feestdagen eindelijk weer zonder beperkingen gevierd worden. Net als andere feestelijke en zakelijke evenementen. Formalwear zit al het hele jaar in de plus, iets wat we onder meer zien bij pakken (+55% over heel 2022), blazers (+49%) en pumps (+36%), en is daarmee een van de drivers van de groei.”

Aan vrouwenmode werd in het vierde kwartaal 6,3 procent (kleding) en 4,5 procent (schoenen) meer uitgegeven, tegen respectievelijk 7,7 procent en 5,8 procent over heel 2022. Het mannenmode-segment groeide in Q4 met 8,8 procent (kleding) en 9,2 procent (schoenen). Over het hele jaar was dit respectievelijk 9,7 procent en 9,3 procent. “Opvallend is dat ook de kinderen flink in het nieuw werden gestoken”, zegt Van Rijn. “De verkoop van kinderkleding, over het hele jaar genomen redelijk stabiel (+2,3%), maakt in het vierde kwartaal een enorme sprong van bijna 12 procent. Kinderschoenen plusten met 5,1 procent, tegen een groei van 3,9 procent over het hele jaar.”

Hogere bonbedragen

De omzetgroei van 8 procent waarmee de branche het jaar afsluit zit volgens Van Rijn met name in hogere bonbedragen. De winkelstraten zijn sinds dit najaar beduidend rustiger, maar de klanten die komen geven wel meer uit. Die ontwikkeling is niet alleen inflatie-gedreven, zegt hij. “De verwachte prijsstijgingen van kleding en schoenen vallen tot nu toe mee. Er worden ook echt meer stuks verkocht.”

De mode- en schoenenretail vormen daarmee een positieve uitzondering op de detailhandel als geheel. “Dat zie je bijvoorbeeld bij aanbieders van elektronica en witgoed. Tijdens de pandemie hebben veel mensen hun vakantiegeld in hun woning gestoken – op vakantie gaan kon toch niet – en apparaten als de koelkast of wasmachine vervangen. Zulke aankopen doe je niet elke twee jaar. Bij mode- en schoenenwinkels loopt de verkoop daarentegen wel mooi door.”

Stenen winkel weer voorop

2022 was ook het jaar dat het fysieke kanaal met een aandeel van 53,2 procent weer de overhand kreeg op online (46,8%). De verkopen via de stenen winkel stegen met 26 procent, online leverde 7 procent in. “De fysieke winkel heeft een goed jaar gehad”, vindt Van Rijn. “Natuurlijk moeten we in ogenschouw nemen dat de winkels in het vergelijkingsjaar 2021 maanden dicht waren. Maar ook ten opzichte van 2019 is de totale omzet substantieel gegroeid, bij benadering 10 procent. En ten opzichte van 2020 zelfs met 22 procent.”

De vraag is wel of de branche dit kan vasthouden. De oorlog in Oekraïne zorgt nog steeds voor veel onzekerheid en dichter bij huis beginnen de personeelstekorten voor veel ondernemers nijpend te worden. Retailers hebben moeite om de bezetting rond te krijgen en de vaste openingstijden aan te houden. Dat wordt de grootste uitdaging voor 2023, voorspelt Van Rijn. “Nu al kiest een groeiend aantal retailers ervoor om bijvoorbeeld op maandag of de koopavond dicht te blijven.” Maar er is ook goed nieuws: door het prijsplafond voor energie zal de koopkracht het komende jaar naar verwachting iets herstellen.

Verantwoording van de cijfers GfK neemt in de Fashionscan de online en offline point-of-sales data van een panel mode- en schoenenaanbieders mee, die samen ongeveer 45 procent van de totale fashionmarkt vertegenwoordigen. Het gaat om een mix van pure online spelers, grootwinkelbedrijven en zelfstandige winkeliers.