Foto’s: Zoolmates

De schoenenproductie terug naar Nederland halen. Dat is de missie van broers Bart (46, midden op de foto) en Willem (43, links) Jansen en hun neef Daan Smits (31, rechts), oprichters van het nieuwe sneakerlabel Zoolmates. Het klopt gewoon niet dat de schoenen die we hier dragen grotendeels in Azië worden geproduceerd, vinden ze. “Ik weet nog precies wanneer ik me realiseerde dat er iets enorm mis was”, zegt Daan. “Dat was tijdens een treinreis door India, waarbij ik urenlang niets anders dan restleer en ander schoenenafval zag. Afval van een industrie waarvan de producten grotendeels naar Europa gaan.”

‘We willen dichter produceren bij de mensen die onze schoenen daadwerkelijk dragen’

“En dan hebben we het nog niet eens gehad over de CO²-uitstoot bij het transport en het feit dat westerse merken totaal geen zicht hebben op de arbeidsomstandigheden daar”, vult Willem aan. “Wij zijn Zoolmates gestart om dichter te produceren bij de mensen die onze schoenen daadwerkelijk dragen. De coronacrisis heeft laten zien hoe waardevol dat is.”

Sociaal gedachtegoed

Bart en Willem hebben beiden een maatschappelijke achtergrond. Bart werkt bij Pluryn, een zorginstelling die mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan werk helpt, Willem was tot voor kort actief in de gemeentepolitiek en bij sociale wooncoöperaties. De broers spelen al jaren met het idee om binnen het sociale domein voor zichzelf te beginnen. Een plan waar Daan zich later bij aansluit; met zijn ervaring in de banken- en investeringswereld is hij de financiële man.

“Geïnspireerd door Dukskoen kwamen we bij schoenen uit”, vertelt Bart. “Een sympathiek concept: in deze sociale schoenenfabriek in Arnhem werden exclusieve leren schoenen gemaakt door mensen in de bijstand.” “Helaas heeft dat initiatief het niet gered”, zegt Willem. “Daarop zijn we gaan onderzoeken hoe we lokale productie wél tot een succes zouden kunnen maken, met behoud van het sociale gedachtegoed.”

Dat laatste doet Zoolmates door samen te werken met sociale partners. Het veteren, verpakken en verzenden van de sneakers gebeurt op een leer-werkplek van Pluryn en de pakketjes worden bezorgd door de duurzame en sociale fietskoerier Cycloon. Studenten van de creatieve vakschool Sint Lucas dachten mee over het ontwerp en fotografeerden de eerste campagne. “Samen met de klanten zijn zij onze ‘zoolmates’”, lacht Willem. “Dat is het idee achter de naam: we doen het met elkaar.”

Duurzame proeftuin

Succes begint volgens de ondernemers met een aansprekend product. In samenwerking met ontwerper Charlotte Versteeg, die ze via-via leren kennen, komen ze uit op een vaste waarde in vele gaderobes: de witte sneaker. Voor mannen (maat 39-46) en vrouwen (maat 36-42), met een clean design en een verkoopprijs van €150. “Om impact te maken, hebben we aantallen nodig”, legt Daan uit. “Met deze stijl bereiken we de meeste mensen.” Bart: “Daarbij is het een vertrekpunt, nieuwe modellen zijn al in de maak. Maar deze eerste sneaker blijft altijd in de collectie.”

‘Om impact te maken, hebben we aantallen nodig’

Versteeg brengt hen ook in contact met schoenenproducent Alpina Van Beers, een familiebedrijf met fabrieken in Nederland en Roemenië. Zij produceren de sneakers. Dat gebeurt voor de helft lokaal: de uppers worden gestikt in Roemenië, de assemblage vindt plaats in Kaatsheuvel. “Uiteindelijk willen we het volledige proces hiernaartoe halen”, zegt Willem. “Stap voor stap.” Alpina Van Beers denkt ook mee over de andere pijlers binnen de filosofie van Zoolmates: duurzaam produceren en hergebruik stimuleren. De sneakers zijn gemaakt van chroomvrij gelooid leer van de Leather Working Group en hebben binnen- en buitenzolen van respectievelijk 85 en 20 procent gerecyclede materialen. “Eigenlijk wilden we vegan schoenen maken”, zegt Daan. “Maar veganistisch leer is moeilijk te recyclen. Nu doen we onderzoek naar biologisch afbreekbaar leer.”

Betaalbaar blijven

De ondernemers financieren de eerste productieronde met een succesvolle crowdfundingscampagne, waarmee ze in september 2022 ruim boven het streefbedrag van €20.000 uitkomen. Diezelfde maand gaat de webshop live, met online maatadvies om het aantal retouren tot een minimum te beperken. Dat werkt, ziet Bart. “Van de 175 paar die we tot nu toe via de crowdfunding en de webshop verkocht hebben, zijn er slechts vijf teruggekomen.”

Het merk kiest voorlopig voor directe verkoop aan de consument. “We moeten op onze marge letten. Het is duurder om in Nederland te produceren en de sneakers moeten wel betaalbaar blijven”, legt Willem uit. “Al willen we mensen wel de mogelijkheid geven om onze schoenen op locatie te passen. Wellicht dat we in de toekomst de stap naar de wholesale zetten met bijvoorbeeld een consignatiemodel. Zodat we nog meer potentiële ‘zoolmates’ bereiken.”

Dit artikel verscheen het eerst in Schoenvisie magazine.