Foto: Ivo Antonie de Rooij via Shutterstock

Nederland telde begin aan het begin van dit jaar 83.800 fysieke winkels, 655 meer dan een jaar eerder. Dat meldt het CBS op basis van voorlopige cijfers. Daarmee nam het aantal stenen winkels voor het eerst sinds 2010 licht toe. Dat jaar markeerde met 97.100 winkelvestigingen – ongeveer 13.000 meer dan nu – het hoogtepunt sinds de start van de meting.

Vooral meer foodwinkels

Bij die toename zijn een aantal kanttekeningen te plaatsen. Om te beginnen is het aantal winkels wél licht afgenomen (-0,4%) ten opzichte van januari 2020, voor de coronapandemie. Verder is de stijging vooral toe te schrijven aan de komst van nieuwe foodwinkels, zoals (banket)bakkers (+4,7%), supermarkten (+4,4%) en slijterijen (+3,9%). Het aantal kledingzaken – met een aandeel van ruim 16 procent met afstand de grootste groep – bleef min of meer stabiel ten opzichte van een jaar eerder met 13.700 vestigingen (-0,2%). Het aantal schoenen- en lederwarenzaken daalde met bijna 3 procent naar 2,3 duizend winkels. De hardste klappen vielen bij de boekhandels, waarvan het afgelopen jaar meer dan 8 procent de deuren sloot.

Meer winkels in meeste gemeenten De meeste gemeenten (57%) zagen volgens het CBS een toename in aantal winkels. Die was verhoudingsgewijs het grootst in Vlieland (+18,2%), gevolgd door het Limburgse Bergen (+17,5%) en het Utrechtse Renswoude (+15,8%). Oostzaan in de Zaanstreek en Lopik in Utrecht zagen met respectievelijk 9,4 en 8,8 procent de grootste krimp in het winkelnetwerk. Bij de twintig grootste gemeenten gaan Haarlemmermeer (+4,3%) en Nijmegen (+2,5%) op kop. Den Bosch zag met een afname van 1,2 procent de grootste daling.

‘Geen zuivere meting’

Gertjan Slob, directeur Onderzoek bij Locatus, plaatst vraagtekens bij de CBS-cijfers. Het databureau volgt de leegstand in winkelstraten en daaruit blijkt een heel ander beeld: dat ook in 2021 het aantal fysieke winkels verminderde, zij het minder hard dan in de voorgaande jaren. Dat zegt Slob tegen BNR. “Wij gebruiken een andere manier van meten”, verklaart hij. “Het CBS kijkt naar inschrijvingen bij de Kamer van Koophandel, die wellicht niet altijd helemaal zuiver zijn omdat ondernemers vrij zijn om het soort bedrijf zelf aan te geven. Wij lopen echt door de winkelstraten.” Wel herkent Slob de toename in (luxe) voedingszaken. Een bijeffect van corona, zegt hij. “Ook met dichte restaurants wilden mensen lekker eten, dus gingen ze naar een delicatessenzaak of kochten ze duurdere spullen in de supermarkt.”